रशिया-भारत मैत्रीचा नवा अध्याय, मोदी-पुतिन डीलमध्ये घातक Su-57 लढाऊ विमानाचा समावेश होणार का?

पुतिन यांचा भारत दौरा: रशियाचे राष्ट्राध्यक्ष व्लादिमीर पुतिन ४-५ डिसेंबर रोजी भारताच्या अधिकृत दौऱ्यावर येत आहेत. चार वर्षांनंतर त्यांचा हा भारत दौरा असेल आणि सामरिक दृष्टिकोनातून ही अत्यंत महत्त्वाची मानली जात आहे.

राष्ट्रपती द्रौपदी मुर्मू पुतिन यांचे स्वागत करतील आणि त्यांच्या सन्मानार्थ विशेष मेजवानीचे आयोजन केले जाईल. पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या निमंत्रणावरून पुतीन 23 व्या भारत-रशिया वार्षिक शिखर परिषदेला उपस्थित राहणार आहेत, जिथे दोन्ही नेते संरक्षण, ऊर्जा, व्यापार आणि जागतिक सुरक्षा या विषयांवर विस्तृत चर्चा करतील.

भारत हा सर्वात मैत्रीपूर्ण भागीदार आहे

क्रेमलिनचे प्रवक्ते दिमित्री पेस्कोव्ह म्हणाले की, रशिया-भारत संबंध हे राजनैतिक औपचारिकतेपुरते मर्यादित नसून परस्पर विश्वास, आदर आणि जागतिक घडामोडींवर सामायिक दृष्टिकोनावर आधारित आहेत.

ते म्हणाले की, दोन्ही देशांमधील संबंध हे आंतरराष्ट्रीय कायदा आणि एकमेकांच्या हिताचा आदर यावर आधारित आहेत. पेस्कोव्ह यांनी भारताचे रशियाचे “सर्वात अनुकूल भागीदार” म्हणून वर्णन केले आणि युक्रेन संकटाच्या वेळी भारताची संतुलित आणि स्वतंत्र भूमिका रशियासाठी एक मोठा दिलासा असल्याचे सांगितले.

Su-57 सह या शस्त्रांवर चर्चा शक्य

पेस्कोव्ह यांनी पुष्टी केली की रशियाचे अत्याधुनिक स्टेल्थ फायटर जेट Su-57 भेटीच्या अजेंड्यावर असेल. Su-30MKI सारख्या रशियन लढाऊ विमानांचा भारत आधीच सर्वात मोठा ऑपरेटर आहे. नवी दिल्ली आणि मॉस्को संभाव्य खरेदी, तंत्रज्ञान हस्तांतरण आणि Su-57 च्या संयुक्त उत्पादनावर चर्चा करू शकतात.

याशिवाय, S-400 हवाई संरक्षण प्रणालीची नवीन तुकडी आणि S-500 क्षेपणास्त्र संरक्षण प्रणालीवरील भविष्यातील सहकार्य देखील चर्चेचा एक मोठा भाग असेल. रशिया भारताला लांब पल्ल्याच्या हवेतून हवेत मारा करणारी क्षेपणास्त्रे देण्याचा विचार करत आहे, ज्यांच्या देखभालीमध्ये HAL महत्त्वाची भूमिका बजावेल.

दोन्ही देशांमधील सहकार्य

पुतीन यांच्यासमवेत संरक्षण मंत्री आंद्रेई बेलोसोव्ह आणि एक मोठे व्यावसायिक शिष्टमंडळ भारतात येणार आहे, ज्यात Sberbank, Rosoboron Export, Rosneft आणि Gazprom चे उच्च अधिकारी असतील. ऊर्जा क्षेत्रात दोन्ही देशांमधील सहकार्य आणखी वाढेल. अमेरिकेच्या निर्बंधांना न जुमानता, भारत आज रशियाचा सर्वात मोठा तेल खरेदीदार आहे आणि या भेटीदरम्यान तेल व्यापार आणि नवीन ऊर्जा प्रकल्पांबाबत निर्णय घेतला जाऊ शकतो.

शिखर परिषदेत दोन्ही नेते SCO आणि BRICS सारख्या बहुपक्षीय मंचांमधील सहकार्याचा आढावा घेतील. पेस्कोव्ह यांनी दिल्लीतील नुकत्याच झालेल्या लाल किल्ल्यावर झालेल्या दहशतवादी हल्ल्याचा तीव्र निषेध केला आणि दहशतवादाविरोधात भारतासोबत एकता व्यक्त केली.

भारत आणि रशियाचे संबंध किती वर्षांपासून आहेत?

भारत आणि रशियाचे संबंध 70 वर्षांहून अधिक जुने आहेत. सोव्हिएत काळापासून आजपर्यंत दोन्ही देशांमधील संरक्षण क्षेत्रातील भागीदारी हा सर्वात मजबूत आधारस्तंभ राहिला आहे. पुतिन यांनी यापूर्वी 2000, 2004, 2010, 2014 आणि 2021 मध्ये भारताला भेट दिली आहे. युक्रेन युद्धानंतरचा हा त्यांचा पहिला मोठा विदेश दौरा असेल, ज्याला रशियाची राजनैतिक सक्रियता वाढवण्याचा प्रयत्न म्हणून पाहिले जात आहे.

हेही वाचा- इम्रान खानची प्रकृती ठीक… तुरुंगात भेटली बहिणीला, या अटींवर पाहिला भावाचा चेहरा

या भेटीमुळे आशिया-पॅसिफिक क्षेत्राच्या भूराजनीतीला नव्याने आकार मिळेल, असे तज्ज्ञांचे मत आहे. भारतासाठी ही संरक्षण आणि ऊर्जा क्षेत्रात आत्मनिर्भरता वाढवण्याची संधी आहे, तर रशियासाठी आर्थिक आणि राजकीय पाठबळ देणारी ठरेल. दोन्ही देशांमध्ये अनेक नवीन करार अपेक्षित आहेत, जे पुढील दशकासाठी धोरणात्मक भागीदारीला दिशा देईल.