स्वदेशीचा मंत्र अन् आत्मनिर्भतेचा आधार; पतंजलीच्या मेड इन इंडिया मॉडेलचा आर्थिक चेहरा कसा बदलला

पतंजली: गेल्या काही वर्षांत पतंजलीने भारतीय अर्थव्यवस्थेत मोठं योगदान दिलं आहे, असं कंपनीचं म्हणणं आहे. 2020 साली पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांनी ‘आत्मनिर्भर भारत’ अभियान सुरू केलं. त्यामागचं उद्दिष्ट होतं भारताला स्वतःच्या पायावर उभं करणं आणि जगाच्या पुरवठा साखळीमध्ये एक महत्त्वाचं स्थान मिळवून देणं. पतंजलीचं म्हणणं आहे की, या दिशेने कंपनी जे काम करत आहे, त्यामुळं केवळ आर्थिक वाढच होत नाहीये, तर स्थानिक उद्योजकता आणि स्वदेशी उत्पादनांनाही चांगलंच बळ मिळतं आहे.

पतंजलीने आयुर्वेदिक आणि एफएमसीजी अर्थात फास्ट मूव्हिंग कंझ्युमर गुड्स क्षेत्रात आपली मजबूत ओळख निर्माण केली आहे. आयुर्वेदिक औषधे, अन्नपदार्थ, वैयक्तिक देखभाल आणि घरगुती उपयोगाच्या वस्तूंमध्ये पतंजलीची उत्पादने भारतीय ग्राहकांमध्ये चांगलीच लोकप्रिय झाली आहेत. कंपनीच्या वाढीच्या धोरणावरून हे दिसून येतं की, लोक स्वदेशी उत्पादनांवर अधिक विश्वास दाखवत आहेत. पतंजली फूड्स (पूर्वी रुची सोया) या कंपनीचं अधिग्रहण करून पतंजलीने FMCG क्षेत्रात आपली पकड अधिक मजबूत केली आहे. येत्या पाच वर्षांत 45,000 ते 50,000 कोटी रुपयांच्या व्यवसायाचं उद्दिष्ट आहे. कंपनीचं उद्दिष्ट आहे.

शेतकरी आणि लघु उद्योजकांना फायदा: पतंजली

कंपनीचा असा दावा आहे की, ‘आत्मनिर्भर भारत’साठी तिचं योगदान अनेक पातळ्यांवर दिसून येतं. सर्वप्रथम, पतंजलीच्या उत्पादनांमुळे आयातीवरील अवलंब कमी झाला आहे, कारण ही उत्पादने स्थानिक कच्च्या मालावर आधारित आहेत. यामुळे थेट भारतीय शेतकरी आणि लघुउद्योजकांना फायदा होतो. याशिवाय, देशभरात उभारलेले उत्पादन केंद्र आणि कराराधारित उत्पादन पद्धतीमुळे अनेक ठिकाणी रोजगार निर्मिती झाली आहे. हे विशेषतः लघु, मध्यम व सूक्ष्म उद्योग (MSME) क्षेत्रासाठी महत्त्वाचं आहे, जे आत्मनिर्भर भारताचं महत्त्वाचं घटक मानलं जातं.

पतंजलीने ‘व्होकल फॉर लोकल’ या मोहिमेलाही पुढे नेलं आहे. स्थानिक उत्पादनांना प्राधान्य देणं हे या मोहिमेचं मुख्य तत्त्व आहे आणि पतंजलीने त्याला पूर्णपणे अंगीकारलं आहे. कंपनीची उत्पादने आता भारतापुरती मर्यादित राहिलेली नाहीत, तर ती आंतरराष्ट्रीय बाजारातसुद्धा लोकप्रिय होत आहेत. त्यामुळे भारताला जागतिक पुरवठा साखळीत एक महत्त्वाचं स्थान मिळत आहे. पतंजलीच्या या यशामुळे इतर भारतीय कंपन्यांनाही प्रेरणा मिळते की, स्वदेशी नवकल्पना आणि उत्पादनांवर भर दिल्यास जागतिक स्पर्धेत टिकता येतं.

आर्थिक ताकद वाढवत आहेत स्वदेशी ब्रँड्स: पतंजली

कंपनीचं म्हणणं आहे की, ती आपली विश्वासार्हता टिकवण्यासाठी सातत्याने प्रयत्नशील आहे. आत्मनिर्भर भारताच्या संदर्भात पाहिलं, तर पतंजलीचा अनुभव हे दाखवून देतो की, स्वदेशी ब्रँडसुद्धा जागतिक पातळीवर यशस्वी होऊ शकतात आणि त्याचवेळी स्थानिक अर्थव्यवस्थेला मजबूत करू शकतात.

आणखी वाचा