'वंदे मातरम्' हे केवळ गाणे नाही, तर तो देशाच्या चेतना आणि धैर्याचा मंत्र आहे: मुख्यमंत्री योगी!

'वंदे मातरम' या राष्ट्रीय गीताला 150 वर्षे पूर्ण झाल्याच्या स्मरणार्थ सोमवारी उत्तर प्रदेश विधानसभेत विशेष चर्चा सत्राचे आयोजन करण्यात आले होते. या चर्चासत्रात मुख्यमंत्री योगी आदित्यनाथ म्हणाले की, 'वंदे मातरम' हे केवळ एक गीत नाही, तर ते भारताच्या स्वातंत्र्यलढ्याच्या चेतनेचा, क्रांतिकारकांच्या धैर्याचा आणि राष्ट्राच्या स्वाभिमानाचा मंत्र आहे.

ते म्हणाले की, पंतप्रधान नरेंद्र मोदी यांच्या मार्गदर्शनाखाली उत्तर प्रदेश ही कदाचित पहिलीच विधानसभा आहे जिथे या ऐतिहासिक विषयावर सविस्तर चर्चा होत आहे.

मुख्यमंत्री योगी यांच्या मते, ही चर्चा केवळ कोणत्याही गाण्याची जयंती नाही, तर भारतमातेबद्दलचे राष्ट्रीय कर्तव्य पुन्हा प्रस्थापित करण्याची संधी आहे. 'वंदे मातरम'चा सन्मान करणे ही केवळ अभिव्यक्ती नाही, तर ती आपल्या संविधानिक मूल्यांची आणि राष्ट्रीय जबाबदाऱ्यांची जाणीव करून देते. हे राष्ट्राच्या आत्म्याचे, संघर्षाचे आणि दृढनिश्चयाचे प्रतीक आहे. ती नुसती कविता नव्हती, तर मातृभूमीची पूजा, सांस्कृतिक जाणीव आणि राष्ट्रवाद व्यक्त करण्याचे माध्यम होते.

सीएम योगी म्हणाले की, 'वंदे मातरम्'ची रौप्यमहोत्सवी जयंती साजरी होत होती, तेव्हा देश ब्रिटीशांच्या अधिपत्याखाली होता. 1857 च्या पहिल्या स्वातंत्र्य चळवळीच्या अपयशानंतर, ब्रिटीश राजवट दडपशाही आणि अत्याचाराच्या शिखरावर होती. काळ्या कायद्यांद्वारे जनतेचा आवाज दाबला जात होता, अत्याचार होत होता, पण 'वंदे मातरम्'ने देशाची सुप्त जाणीव जिवंत ठेवली होती. देश रौप्यमहोत्सवी वर्ष साजरे करत असतानाही ब्रिटीश राजवट कायम होती.

त्यावेळी, स्वातंत्र्याची जाणीव पुढे नेण्याचे व्यासपीठ हे काँग्रेस अधिवेशन होते, जिथे रवींद्रनाथ टागोर यांनी १८९६ मध्ये पहिल्यांदा याला आवाज दिला. संपूर्ण देशासाठी हा मंत्र बनला.

मुख्यमंत्री योगी म्हणाले की, 'वंदे मातरम'ची शताब्दी आली तेव्हा तीच काँग्रेस सत्तेत होती, ज्यांनी देशाच्या आत्म्याला जागवणाऱ्या या गाण्याला एकेकाळी मंचावर स्थान दिले होते, मात्र देशावर आणीबाणी लादून संविधानाचा गळा घोटला. हा इतिहासाचा काळ होता जो विसरता येणार नाही.

आज 'वंदे मातरम'ला 150 वर्षे पूर्ण होत असताना, पंतप्रधान मोदींच्या नेतृत्वाखाली भारत आत्मविश्वासाने 'विकसित भारता'कडे वाटचाल करत आहे. राष्ट्रगीताचे अमर संगीतकार बंकिमचंद्र चट्टोपाध्याय यांचे स्वप्न साकार करण्याच्या दिशेने न्यू इंडियाने वाटचाल केली आहे. त्यामुळेच सभागृहात ही चर्चा अत्यंत समयोचित आहे.

1857 च्या पहिल्या स्वातंत्र्यलढ्याचा उल्लेख करून मुख्यमंत्री म्हणाले की, बराकपूरमध्ये मंगल पांडे, गोरखपूरमध्ये शहीद बंधू सिंह, मेरठमध्ये धनसिंह कोतवाल आणि झाशीमध्ये राणी लक्ष्मीबाई यांच्या नेतृत्वाखाली देशभरात स्वातंत्र्याचा लढा झाला.

स्वातंत्र्ययुद्धाच्या अपयशानंतर निर्माण झालेल्या निराशेच्या काळात ‘वंदे मातरम’ने देशाच्या झोपलेल्या आत्म्याला जागृत करण्याचे काम केले. त्यावेळी ब्रिटिश राजवटीत डेप्युटी कलेक्टर म्हणून कार्यरत असलेले बंकिमचंद्र चट्टोपाध्याय यांनी ‘वंदे मातरम’च्या माध्यमातून सर्वसामान्यांच्या भावनांना आवाज दिला.

'वंदे मातरम' हे वसाहतवादी मानसिकतेच्या प्रतिकाराचे प्रतीक बनले, असे ते म्हणाले. भारत माता ही केवळ भूमी नव्हती तर प्रत्येक भारतीयाची आत्मा होती. स्वातंत्र्य हे राजकारण नव्हते, तर अध्यात्मिक साधना होते. 'सुजलाम, सुफलाम मलयज-शितलाम षष्ठ्यलं मातरम्' या ओळींनी भारतीय मनात चैतन्य संचारले आणि त्याच बरोबर भारताचा निसर्ग, समृद्धी, सौंदर्य आणि सामर्थ्य याला मूर्त रूप दिले.