OCD म्हणजे फक्त स्वच्छता नीटनेटकेपणा? तज्ञांनी 5 गैरसमजुतीचा केला पर्दाफाश

आपल्या आसपास अनेकदा एखाद्याला खूप स्वच्छता आवडते, नीटनेटकेपणा आवडतो, तर आपण लगेच म्हणतो  “याला तर OCD आहे!” पण खरं तर OCD म्हणजे फक्त स्वच्छता नाही. हा एक गंभीर मानसिक आरोग्याचा विकार आहे, ज्यामुळे व्यक्ती सतत त्रासदायक विचारांच्या चक्रात अडकते आणि त्या विचारांपासून सुटका करण्यासाठी ती वारंवार काही कृती करण्यास भाग पाडली जाते. (ocd myths vs facts marathi)

OCD म्हणजे काय?

OCD (ऑब्सेसिव्ह कम्पल्सिव्ह डिसऑर्डर) ही अशी मानसिक स्थिती आहे जिथे व्यक्तीला अवांछित विचार (Obsessions) वारंवार येतात आणि त्यातून निर्माण होणारी चिंता कमी करण्यासाठी ती वारंवार एकच कृती (Compulsions) करत राहते. उदाहरणार्थ, वारंवार दरवाजा लॉक तपासणे, हात धुणे किंवा काही शब्द मनात पुन्हा पुन्हा म्हणणे.

OCD बद्दल सामान्य गैरसमज आणि खरी तथ्ये

1. OCD म्हणजे फक्त स्वच्छतेबद्दल नाही
अनेकांना वाटतं की OCD म्हणजे खोली स्वच्छ ठेवणे, वस्तू नीट लावणे. पण प्रत्यक्षात OCD मध्ये भीती, शंका, निषिद्ध विचार यांचाही समावेश असतो.

2. इच्छा असेल तर नियंत्रित करता येतो?
OCD हा विकार आहे. फक्त “थांबवायचं ठरवलं तर थांबेल” असं नाही. यासाठी उपचार, आधार आणि वेळ लागतो.

3. OCD दुर्मिळ आहे?
OCD दुर्मिळ नाही. अनेक लोकांना हा त्रास होतो, पण समाजातील गैरसमज आणि लाजेमुळे लोक याबद्दल बोलत नाहीत.

4. OCD हा फक्त स्वभावाचा भाग आहे?
हा फक्त “गुण” नाही तर पूर्णपणे विकसित मानसिक आरोग्य विकार आहे. तो शिक्षण, नोकरी, नाती यावर गंभीर परिणाम करू शकतो.

5. फक्त प्रौढांनाच OCD होतो?
OCD लहानपणातही सुरू होऊ शकतो. काही मुलांमध्ये खेळणी वारंवार मांडणे, हात धुण्याची सवय ही लक्षणं दिसतात.

OCD म्हणजे केवळ नीटनेटकेपणा किंवा परिपूर्णतेचा आग्रह नाही. तो एक मानसिक संघर्ष आहे, ज्यामुळे त्रास, चिंता आणि तणाव निर्माण होतो. याकडे विनोद म्हणून न पाहता, योग्य समज आणि वेळेवर उपचार देणे अधिक महत्त्वाचे आहे.