अंडरवेअर आणि लिपस्टिक सांगतात मंदीचं गुपित, अर्थव्यवस्थेची खरी नाडी उघड करणारा अनोखा इंडेक्स

अंडरवियर आणि लिपस्टिकसह आर्थिक कनेक्शन : जगभरात आर्थिक संकट (आर्थिक संकट) कधी दार ठोठावेल याची भविष्यवाणी करण्यासाठी शेअर बाजारातील आकडे, महागाई दर किंवा जीडीपी ग्राफ पाहण्याची गरज नाही, असं अर्थतज्ज्ञांचं म्हणणं आहे. कारण अर्थव्यवस्थेची खरी नाडी दडली आहे अगदी सामान्य आणि रोजच्या वापरातील दोन वस्तूंमध्ये, पुरुषांची अंडरवेअर (पुरुषांचे अंडरवियर इंडेक्स) आणि महिलांची लिपस्टिक (लिपस्टिक इफेक्ट).

पुरुषांचे अंडरवियर इंडेक्स: अंडरवेअर इंडेक्स, मंदीचा गुप्त संकेत

अमेरिकेच्या फेडरल रिझर्व्हचे माजी प्रमुख अ‍ॅलन ग्रीनस्पॅन (Lan लन ग्रीनस्पॅन) यांनी 1970 च्या दशकात एक अनोखी थिअरी (Lan लन ग्रीनस्पॅन सिद्धांत) मांडली. त्यांचा युक्तिवाद असा होता की, अंडरवेअर ही अशी वस्तू आहे जी कुणी इतरांना दाखवत नाही, त्यामुळे लोक ती फक्त आवश्यकतेनुसारच विकत घेतात. जेव्हा आर्थिक परिस्थिती बिघडते, तेव्हा ग्राहक सर्वात आधी याच्या खरेदीवर ब्रेक लावतात.

2007–2009 मधील अमेरिकेतील मोठ्या आर्थिक मंदीचे उदाहरण यासाठी पुराव्यानं दिलं जातं. त्या काळात अंडरवेअरची विक्री मोठ्या प्रमाणात घसरली होती आणि जशी अर्थव्यवस्था सुधारली, तशी विक्री पुन्हा वाढली. त्यामुळे ‘अंडरवेअर इंडेक्स’ हा मंदीचा एक महत्त्वाचा गुप्त संकेत मानला जातो.

लिपस्टिक प्रभाव: लिपस्टिक प्रभाव

एखाद्या देशात जर आर्थिक मंदी आली तर महिलांच्या खरेदीवर त्याचा मोठा परिणाम होतो. एस्टी लॉडर कंपनीचे चेअरमन लिओनार्ड लॉडर (लिओनार्ड लॉडर) यांनी 2000 च्या मंदीच्या काळात पाहिलं की महिलांनी महागडे कपडे, शूज किंवा दागदागिने यावर खर्च कमी केला. पण त्याच काळात लिपस्टिकच्या विक्रीत अभूतपूर्व वाढ झाली.

या घटनेला पुढे ‘लिपस्टिक इफेक्ट’ (लिपस्टिक इफेक्ट) असं नाव देण्यात आलं. अनेक संशोधनांनुसार, कठीण काळात महिला स्वतःला आनंदी ठेवण्यासाठी आणि आकर्षक दिसण्यासाठी स्वस्त पर्याय म्हणून लिपस्टिकसारख्या वस्तूंवर भर देतात.

भारतातील संदर्भ काय सांगतात?

जगभरात दिसणारा हा ट्रेंड भारतामध्येही असाच दिसतो. 2020 च्या कोविड-19 लॉकडाऊन दरम्यान कपडे आणि फॅशन उत्पादनांच्या विक्रीत मोठी घट झाली. पण कॉस्मेटिक्स, विशेषतः लिपस्टिक आणि स्किनकेअर प्रॉडक्ट्सची मागणी तुलनेने स्थिर राहिली. त्याच वेळी पुरुषांच्या कपड्यांच्या, विशेषतः इनरवेअर मार्केटमध्येही विक्री मंदावल्याचे रिटेल असोसिएशन ऑफ इंडियाने मान्य केले होते.

थोडक्यात सांगायचं तर, अर्थव्यवस्थेतील मोठे उतार-चढाव समजून घेण्यासाठी शेअर बाजाराचे ग्राफ किंवा जीडीपी रिपोर्ट्स पुरेसे नसतात. अंडरवेअर इंडेक्स आणि लिपस्टिक इफेक्ट या दोन साध्या दिसणाऱ्या गोष्टी संपूर्ण जगाच्या अर्थव्यवस्थेची खरी नाडी वाचू शकतात.

आणखी वाचा