कृत्रिम बुद्धिमत्ता आणि विश्वास यांचा संगम, जेव्हा AI देवाशी संवाद साधण्याचे माध्यम बनले

कृत्रिम बुद्धिमत्ता आध्यात्मिक तंत्रज्ञान: तंत्रज्ञानाच्या या नव्या युगात आता श्रद्धा आणि आर्टिफिशियल इंटेलिजन्स यांचा मिलाफ पाहायला मिळत आहे. जिथे पूर्वी भक्त मंदिरात जाऊन देवाची प्रार्थना करत असत, आता तेच लोक मंदिरात जाऊन डिजिटल माध्यमातून देवाची प्रार्थना करतात. एआय चॅटबॉट्स द्वारे देवाशी संवाद साधणे. भारतासह जगातील अनेक देशांमध्ये हा ट्रेंड झपाट्याने वाढत आहे. प्रश्न असा आहे की यंत्राद्वारे आध्यात्मिक शांती मिळवणे हे आता नव्या युगाच्या प्रारंभाचे लक्षण आहे का?

राजस्थानच्या विजयाची प्रेरणादायी कथा आणि GitaGPT

बीबीसीने दिलेल्या वृत्तानुसार, राजस्थानमधील विजय मील या २५ वर्षीय विद्यार्थ्याला बँकिंग परीक्षेत अपयश आल्याने तो निराश झाला. या वेळी, त्यांनी गीताजीपीटी, भगवद्गीतेच्या 700 पवित्र श्लोकांवर आधारित AI चॅटबॉट शोधला आणि भगवान कृष्णाप्रमाणे उत्तरे देण्याचे प्रशिक्षण दिले.

विजयने आपली समस्या चॅटबॉटवर शेअर केल्यावर एआयने उत्तर दिले, “तुमच्या कर्मावर लक्ष केंद्रित करा, परिणामांची काळजी करू नका.” हे वाक्य नवीन नव्हते, पण त्यावेळी विजयचे मनोबल पुन्हा जागृत झाले. आता विजय आठवड्यातून दोन-तीन वेळा “डिजिटल कृष्णा” शी बोलतो जणू तो एखाद्या खऱ्या मित्राशी बोलत आहे.

जेव्हा तंत्रज्ञानाने विश्वासाचे रूप बदलले

एआय आता फक्त काम आणि अभ्यासापुरते मर्यादित राहिलेले नाही, तर ते प्रार्थना आणि ध्यानाचा एक भाग बनले आहे. अनेक धर्मांचे अनुयायी त्यांच्या पवित्र ग्रंथांवर आधारित चॅटबॉट्सकडून आध्यात्मिक मार्गदर्शन घेत आहेत. अमेरिकन मानववंशशास्त्रज्ञ हॉली वॉल्टर्स म्हणतात, “आज, जेव्हा लोक समाज आणि मंदिरांपासून दूर जात आहेत, तेव्हा AI द्वारे देवाशी संवाद त्यांना एक नवीन कनेक्शन देतो.”

धार्मिक AI प्रकल्पांचा विस्तार

2023 मध्ये लाँच झालेल्या Text With Jesus ॲपने वापरकर्त्यांना येशू ख्रिस्ताशी चॅट करण्याची परवानगी दिली, तर QuranGPT ने इस्लामिक शिकवणी समजून घेण्याचा एक नवीन मार्ग प्रदान केला. GitaGPT सारखे चॅटबॉट्स भारतातही वाढत्या प्रमाणात लोकप्रिय झाले आहेत. त्याचे डेव्हलपर विकास साहू यांच्या मते, लॉन्च झाल्यानंतर काही दिवसांतच 1 लाखाहून अधिक वापरकर्ते यात सामील झाले. आता ते इतर धर्मग्रंथ आणि देवी-देवतांच्या शिकवणींवर आधारित चॅटबॉट्सवर काम करत आहेत, जेणेकरून हे व्यासपीठ “सर्व देवी-देवतांचा डिजिटल आवाज” बनू शकेल.

अध्यात्मिक संस्था देखील AI स्वीकारत आहेत

2025 च्या सुरुवातीस, ईशा फाऊंडेशनने “मिरॅकल ऑफ माइंड” नावाचे ॲप लाँच केले, ज्यामध्ये AI-सक्षम ध्यान आणि आध्यात्मिक मार्गदर्शन आहे. ॲप लाँच झाल्यापासून 15 तासांत 10 लाखांहून अधिक डाउनलोड झाले. संस्थेचे म्हणणे आहे की “प्राचीन ज्ञान प्रत्येक व्यक्तीला आधुनिक पद्धतीने उपलब्ध करून देणे” हे त्यांचे उद्दिष्ट आहे.

डिजिटल कुंभ: जेव्हा विश्वास हायटेक झाला

AI तंत्रज्ञानाने 2025 च्या महाकुंभमेळ्यात इतिहास रचला. कुंभ सहाय नावाचा चॅटबॉट प्रवाशांना प्रवास, निवास आणि माहितीसह मदत करत होता. त्याचबरोबर डिजिटल महाकुंभ अनुभव केंद्राने व्हर्च्युअल रिॲलिटीच्या माध्यमातून भाविकांना पौराणिक कथांमधला अनुभव दिला. काही भाविकांनी व्हिडीओ कॉलद्वारे डिजिटल स्नानही केले, जिथे त्यांचा फोटो पवित्र पाण्यात प्रतिकात्मकपणे विसर्जित करण्यात आला.

जेव्हा विश्वासाने तंत्रज्ञानाचा हात हातात घेतला

एआय आता केवळ विज्ञानाचा भाग राहिलेला नाही तर आध्यात्मिक मार्गदर्शनाचे एक नवीन साधन बनले आहे. गीताजीपीटी असो किंवा मिरॅकल ऑफ माइंड, हे उपक्रम दाखवतात की विश्वासाचे भविष्य डिजिटल आणि दैवी दोन्ही असेल.