. डेस्क- केंद्र सरकारने नवीन कामगार संहिता जाहीर केली असून त्याची अंमलबजावणी १ एप्रिलपासून होणार असल्याचे मानले जात आहे.नव्या कायद्यात कर्मचाऱ्यांच्या कल्याणाशी संबंधित अनेक महत्त्वाच्या तरतुदींचा समावेश करण्यात आला असून, याचा थेट फायदा लाखो कामगारांना होणार आहे. ग्रॅच्युइटीपासून ते किमान वेतन आणि महिला कर्मचाऱ्यांच्या सुरक्षेपर्यंत अनेक नियमांमध्ये मोठे बदल करण्यात आले आहेत.
नवीन कामगार संहितेअंतर्गत ग्रॅच्युइटीशी संबंधित नियम बदलण्यात आले असून, कर्मचाऱ्यांना मोठा दिलासा मिळाला आहे. आता ग्रॅच्युइटी मिळवण्यासाठी ५ वर्षे काम करणे बंधनकारक असणार नाही. सेवा एक वर्ष पूर्ण केल्यानंतरही ग्रॅच्युइटीचा लाभ मिळेल. हा बदल विशेषतः खाजगी क्षेत्रातील आणि कंत्राटी कर्मचाऱ्यांसाठी फायदेशीर मानला जात आहे.
नवीन कामगार संहितेत किमान वेतनाबाबत स्पष्ट तरतुदी करण्यात आल्या आहेत, जेणेकरून कर्मचाऱ्यांना योग्य मोबदला मिळू शकेल. याशिवाय महिला कर्मचाऱ्यांची सुरक्षा, कामाचे तास आणि कामाच्या ठिकाणी सुविधा याबाबतचे नियमही कडक करण्यात आले आहेत.
या सर्वांमध्ये सर्वाधिक चर्चेत असलेला मुद्दा म्हणजे ४० दिवसांच्या कार्यसंस्कृतीचा. चार दिवस काम आणि तीन दिवस सुट्टी हे मॉडेल जपान, स्पेन आणि जर्मनी सारख्या अनेक देशांमध्ये आधीच स्वीकारले गेले आहे. अशा परिस्थितीत भारतातही हे शक्य होईल का, असा प्रश्न उपस्थित होत आहे.
कामगार मंत्रालयाने केलेल्या ट्विटनुसार, नवीन कामगार संहिता चार दिवसांच्या कामकाजाच्या मॉडेलला परवानगी देते, ज्यामध्ये कर्मचाऱ्यांनी दिवसातून 12 तास काम करावे. या प्रणालीमध्ये आठवड्यातील उर्वरित तीन दिवस सशुल्क सुट्ट्या मानल्या जातील. तथापि, हे अनिवार्य नसून, कंपन्या आणि कर्मचाऱ्यांच्या परस्पर संमतीवर अवलंबून असेल.
21 नोव्हेंबर रोजी सरकारने एकूण 29 जुन्या कामगार कायद्यांचे विलीनीकरण करून चार नवीन कामगार संहिता लागू करण्याची घोषणा केली होती. हे आहेत-
- वेतन संहिता
- औद्योगिक संबंध संहिता
- सामाजिक सुरक्षा कोड
- व्यावसायिक सुरक्षा, आरोग्य आणि कामकाजाच्या परिस्थिती कोड
कामगारांच्या हक्कांचे संरक्षण करणे तसेच व्यवसायात सुलभता वाढवणे हा त्यांचा उद्देश आहे.
नवीन कामगार संहितेमुळे औपचारिक आणि अनौपचारिक क्षेत्रातील 4 कोटींहून अधिक कामगारांवर परिणाम होण्याची शक्यता आहे. या बदलांमुळे भारतातील कामगार कायद्यांमध्ये क्रांतिकारक बदल दिसून येतील, असे तज्ज्ञांचे मत आहे.
Comments are closed.