बिहारमध्ये जेव्हा-जेव्हा मतदान 5% पेक्षा जास्त वाढले, तेव्हा सत्तापरिवर्तन होते; असा आहे 17 निवडणुकांचा कल

बिहार विधानसभा निवडणूक २०२५: बिहार विधानसभा निवडणुकीच्या पहिल्या टप्प्यात 121 जागांवर विक्रमी 64.46% मतदान झाले. 11 नोव्हेंबरला दुसऱ्या आणि शेवटच्या टप्प्यातील 122 जागांवर मतदानाचा कल असाच राहिला, तर बिहारच्या राजकारणाला पूर्णपणे बदलता येईल. आकडेवारी पाहिल्यानंतर, समान संकेत दिसतात. 64.46% मतदान हा विक्रम आहे. 2020 च्या निवडणुकीच्या पहिल्या टप्प्यात फक्त 55.68% मतदान झाले, जरी निवडणुका 3 टप्प्यात झाल्या आणि पहिल्या टप्प्यात फक्त 71 जागा होत्या.

स्वातंत्र्यानंतर झालेल्या एकूण 17 विधानसभा निवडणुकांच्या निकालांवरून हे स्पष्ट झाले आहे की, बिहारमध्ये जेव्हा-जेव्हा मतदान 5 टक्क्यांहून अधिक वाढले किंवा कमी झाले, तेव्हा राज्यात केवळ सत्ता परिवर्तनच नाही तर राजकीय युगातही बदल झाला. मात्र, यावेळी सत्ता नसली तरी राजकारण पूर्णपणे बदलू शकते, असे राजकीय जाणकारांचे म्हणणे आहे.

1951 ते 2020 पर्यंतचे निवडणूक निकाल

(स्रोत- भारतीय निवडणूक आयोग)

1967 मध्ये पहिल्यांदा बिगर काँग्रेस सरकार आले

1967 मध्ये झालेल्या विधानसभा निवडणुकीत मतदानात 7% वाढ झाली होती. त्यानंतर राज्यात प्रथमच बिगर काँग्रेस सरकार स्थापन झाले. मात्र, सरकार अस्थिर राहिले. महामाया प्रसाद सिन्हा मुख्यमंत्री झाले. जनक्रांती दल आणि शोषित दलाने काँग्रेसचे वर्चस्व तोडले, पण त्यांची एकजूट कायम ठेवता आली नाही. काँग्रेस सरकारमध्ये येत-जात राहिली. या निवडणुकीनंतर काँग्रेसची कमजोरी सुरू झाली.

1980 मध्ये काँग्रेसचे सरकार स्वबळावर परतले

1980 च्या विधानसभा निवडणुकीत 6.8% जास्त मतदान झाले होते. त्यानंतर काँग्रेस स्वबळावर सत्तेवर आली आणि जगन्नाथ मिश्रा मुख्यमंत्री झाले. त्यावेळी जनता पक्षातील अंतर्गत संघर्षामुळे काँग्रेसने त्यांच्या हातून सत्ता हिसकावून घेतली होती. मात्र, काँग्रेसमधील राजकारणामुळे काँग्रेसची सत्ता 10 वर्षांतच संपुष्टात आली.

लालू यादव यांनी 1990 मध्ये बिहारच्या राजकारणाला कलाटणी दिली

1990 च्या निवडणुकीत 5.8% अधिक मतदान झाले होते आणि काँग्रेस राज्यातील सत्तेतून हकालपट्टी करण्यात आली. जनता दलाचे सरकार स्थापन झाले. लालू यादव मुख्यमंत्री झाले. यानंतर मंडलचा राज्याच्या राजकारणावर इतका प्रभाव पडला की, काँग्रेसला आजतागायत पुनरागमन करता आलेले नाही. लालू यादव यांनी बिहारचे संपूर्ण राजकारण बदलून 15 वर्षे राज्य केले.

हेही वाचा: बिहार निवडणूक: बिहारने रचला इतिहास… पहिल्या टप्प्यात 75 वर्षांचा विक्रम मोडला, 12 मुद्यांमध्ये समजून घ्या

2005 मध्ये लालू-राबरी राजवट संपवून नितीश मुख्यमंत्री झाले

2005 च्या विधानसभा निवडणुकीत 16.1% कमी मतदान झाले होते. मात्र, या निवडणुकीत लालू-राबरी राजवट संपुष्टात आली. बिहारला नितीश कुमार नवा मुख्यमंत्री मिळाला. यावेळी कमी मतदान झाल्याने सत्ता परिवर्तन झाले. नितीश कुमार यांनी सुशासनाची प्रतिमा निर्माण केली असून ते 20 वर्षांपासून बिहारमध्ये सत्तेत आहेत.