भारताचा चक्रव्यूह आणि ड्रॅगनची सरकणारी चाल

चीन जेव्हा हिंदी महासागरात आपला प्रभाव वाढवण्याचा प्रयत्न करत आहे, त्याचवेळी बंगालच्या उपसागरात भारताने अत्यंत मूक पण प्रभावी रणनीती अवलंबली. भारताने प्रथम नो फ्लाय झोनचा नोटा जारी केला आणि नंतर शेवटच्या क्षणी तो रद्द केला. हे एकदा नव्हे तर तीन वेळा करण्यात आले. प्रत्येक वेळी NOTAM येताच चीनने त्याच भागात आपली गुप्तहेर जहाजे पाठवली. यावरून चीन भारताच्या प्रत्येक धोरणात्मक हालचालींवर लक्ष ठेवून असल्याचे स्पष्ट झाले.

NOTAM म्हणजे काय आणि संशय का वाढतो?

NOTAM म्हणजे नोटीस टू एअरमेन, ज्याद्वारे वैमानिकांना विशिष्ट हवाई क्षेत्रापासून दूर राहण्याचा इशारा दिला जातो. नोव्हेंबरच्या शेवटच्या आठवड्यात, भारताने ओडिशातील चांदीपूर ते विशाखापट्टणम या सुमारे 3500 किमी लांबीच्या क्षेत्रासाठी NOTAM जारी केले. एवढा मोठा परिसर पाहून भारत मोठ्या क्षेपणास्त्राची चाचणी घेणार असल्याची अटकळ बांधली जात होती. संरक्षण तज्ज्ञांच्या मते, त्यात चार क्षेपणास्त्रे असू शकतात, जी अण्वस्त्रक्षमतेने सुसज्ज आहेत आणि सुमारे 3500 किलोमीटरपर्यंत मारा करू शकतात.

चीनची हेर जहाजे कशी अडकली?

भारताने NOTAM जारी करताच चीनने आपले संशोधन जहाज Lan Hai 101 हिंद महासागरात पाठवले. आधीच अस्तित्वात असलेली शि यान 6, शेन है यी हाओ आणि लान है 201 ही जहाजे देखील सक्रिय करण्यात आली आहेत. या सर्व जहाजांचा दुहेरी वापर समजला जातो, म्हणजेच सागरी संशोधनाबरोबरच ते क्षेपणास्त्र ट्रॅकिंग आणि हेरगिरी करण्यासही सक्षम आहेत. पण भारताने शेवटच्या क्षणी NOTAM रद्द केल्याने चीनचे डावपेच उघड झाले.

पाकिस्तानलाही अलर्ट मोडमध्ये ठेवण्यात आले होते

दरम्यान, भारताने अरबी समुद्रात कराचीजवळ हवाई दलाच्या सरावाची अधिसूचना जारी केली. त्यामुळे पाकिस्तानही सतर्क झाला आहे. म्हणजेच एकीकडे बंगालच्या उपसागरात चीन व्यस्त राहिला, तर दुसरीकडे भारताने पाकिस्तानलाही अरबी समुद्रात व्यस्त ठेवले. भारत एकाच वेळी अनेक आघाड्यांवर सामरिक दबाव आणण्यास सक्षम असल्याचे यावरून स्पष्ट होते.

हेही वाचा: 'SIR भाजपला फायदा होण्याऐवजी नुकसान करू शकतो', पश्चिम बंगालमध्ये का सुरू झाला हा मोठा वाद?

हे भारताचे मास्टर प्लॅनिंग आहे का?

डिसेंबरमध्ये भारताने बंगालच्या उपसागरासाठी पुन्हा एक नवीन नोटा जारी केले, प्रथम 2250 किमी आणि नंतर 3550 किमीपर्यंत विस्तारित केले. चीन पुन्हा सापळ्यात पडला आणि त्याने डा यांग यी हाओ नावाचे पाचवे जहाजही पाठवले. पण भारताने पुन्हा एकदा शेवटच्या क्षणी NOTAM रद्द केली. चिनी जहाजांची प्रतिक्रिया, वेग आणि ऑपरेशन क्षमता बारकाईने समजावी यासाठी भारत हे मुद्दाम करत असल्याचे संरक्षण तज्ज्ञांचे मत आहे. हा भारताचा खरा चक्रव्यूह आहे, ज्यात ड्रॅगनच अडकतोय.