भारतातील आरोग्यासाठी महत्त्वाचे तथ्य

कर्करोग आणि हृदयरोग: जागतिक आरोग्य संकट

कर्करोग आणि हृदयविकार ही जागतिक स्तरावर मृत्यूची प्रमुख कारणे आहेत. भारतात दरवर्षी लाखो लोकांना अवयव वेळेवर न मिळाल्याने जीव गमवावा लागतो. या दिशेने होणाऱ्या जनजागृतीमुळे आणि प्रयत्नांमुळे अधिकाधिक लोक अवयवदानासाठी पुढे येत आहेत, जेणेकरून गरजूंना वेळेवर अवयव मिळावेत. अलीकडच्या एका अहवालाने दिलासा दिला आहे की, भारत आता जगात सर्वाधिक यकृत प्रत्यारोपण करणारा देश बनला आहे. लिव्हर ट्रान्सप्लांटेशन सोसायटी ऑफ इंडियाने ही माहिती दिली आहे.

अवयव निकामी झाल्यामुळे मृत्यू

वैद्यकीय अहवालानुसार, भारतात दरवर्षी सुमारे 5 लाख लोक अवयवांच्या कमतरतेमुळे आपला जीव गमावतात. अवयवांच्या कमतरतेमुळे दररोज सरासरी 15 जणांचा मृत्यू होतो. यकृत निकामी होणे आणि वेळेवर यकृत प्रत्यारोपण न केल्यामुळेही मोठ्या प्रमाणात मृत्यू होतात. मात्र, भारताने या क्षेत्रात बऱ्यापैकी प्रगती केली आहे. दरवर्षी सुमारे 30,000 रुग्णांना यकृत प्रत्यारोपणाने वाचवता येते, परंतु केवळ 1,800 रुग्णांना ही सुविधा मिळते.

यकृत प्रत्यारोपणाची गरज

तुमच्या मनात हा प्रश्न उद्भवू शकतो की यकृत प्रत्यारोपण कधी आवश्यक आहे? यकृत प्रत्यारोपण ही एक शस्त्रक्रिया आहे ज्यामध्ये खराब झालेले किंवा निकामी झालेले यकृत काढून टाकले जाते आणि दात्याचे यकृत बदलले जाते. ही प्रक्रिया एखाद्या व्यक्तीचा जीव वाचवण्यासाठी उपयुक्त ठरते. यकृत हा शरीराचा एक महत्त्वाचा अवयव आहे, जो औषधे, पोषक आणि संप्रेरकांवर प्रक्रिया करण्यास, रक्त शुद्ध करण्यास, पित्त तयार करण्यास आणि अन्न पचण्यास मदत करतो.

यकृत निकामी झाल्यामुळे

तज्ञांच्या मते, यकृत प्रत्यारोपण हा अशा लोकांसाठी एक उपचार पर्याय आहे ज्यांना शेवटच्या टप्प्यातील यकृताचा आजार आहे. जेव्हा एखाद्या व्यक्तीचे यकृत सामान्यपणे कार्य करत नाही तेव्हा हे केले जाते. चिंतेची बाब अशी आहे की यकृत प्रत्यारोपणाच्या प्रतीक्षेत असलेल्या लोकांची संख्या उपलब्ध दाता यकृतांच्या संख्येपेक्षा जास्त आहे. हिपॅटायटीस बी आणि सी सारखे संक्रमण आणि जास्त मद्यपान यकृताला नुकसान पोहोचवते, यकृत निकामी होण्याचा धोका वाढतो.

यकृताच्या आरोग्यासाठी खबरदारी

काही अत्यावश्यक उपायांनी तुम्ही तुमचे यकृत निरोगी ठेवू शकता, असे आरोग्य तज्ज्ञांचे म्हणणे आहे. फळे, भाज्या आणि पातळ प्रथिने यांचा समावेश असलेला संतुलित आहार यकृताच्या आरोग्यासाठी महत्त्वाचा आहे. अस्वास्थ्यकर चरबी, साखर आणि प्रक्रिया केलेले पदार्थ यांचे सेवन कमी करावे. याशिवाय वजन नियंत्रित करून, नियमित व्यायाम आणि अल्कोहोलपासून दूर राहून तुम्ही यकृताचे आजारांपासून संरक्षण करू शकता आणि यकृत प्रत्यारोपणासारख्या गुंतागुंत टाळू शकता.