पतंजली विश्वविद्यालयात ‘स्वस्थ धरा’ विषयावर राष्ट्रीय संमेलन, जैविक शेतीला प्रोत्साहन

पतंजली विश्वविद्यालय, हरिद्वारे येथे 27-28 ऑक्टोबर रोजी ‘मृदा आरोग्य परीक्षण आणि व्यवस्थापनाद्वारे गुणवत्तापूर्ण औषधी वनस्पतींची शाश्वत शेती’ यावर दोन दिवसीय राष्ट्रीय परिषद पार पडली. भारत सरकारच्या आयुष मंत्रालय, पतंजली ऑर्गेनिक रिसर्च इन्स्टिट्यूट, आरसीएससीएनआर-1, राष्ट्रीय कृषी आणि ग्रामीण विकास बँक (नाबार्ड) आणि भरुवा ॲग्री सायन्स यांच्या संयुक्त प्रयत्नाने ‘स्वस्थ धरा’ योजनेअंतर्गत ही कार्यशाळा आयोजित करण्यात आली होती.

नाबार्ड आणि पतंजलीचे सहकार्य

नाबार्डचे अध्यक्ष आणि कार्यक्रमाचे प्रमुख पाहुणे शाजी के.व्ही. यांनी पतंजलीसोबतच्या सहकार्य महत्त्वाचं असल्याचं म्हटलं. ते म्हणाले, ”नाबार्डचा उद्देश देशात शाश्वत शेती आणि ग्रामीण विकासाला चालना देण्यासाठी कर्ज उपलब्ध करणे आहे आणि हे सहकार्य रचनात्मक कार्य प्रभावीपणे चालवू शकते.” त्यांनी विकसित भारत 2047 च्या उद्देशाला साकार करण्यासाठी हे वर्ष अत्यंत महत्त्वाचे असल्याचे सांगितले. त्यांनी मोनोकल्चर शेतीमुळे मातीची सुपीकता कमी होणे आणि जैवविविधतेवर नकारात्मक परिणाम होण्याकडेही लक्ष वेधले.

पिकांच्या संरक्षणातूनच मानवी आरोग्याचे रक्षण शक्य – बालकृष्ण

पतंजली विद्यापीठाचे कुलगुरू आचार्य बालकृष्ण या कार्यक्रमात बोलताना म्हणाले, ”पिकांच्या संरक्षणातूनच मानवी आरोग्याचे रक्षण शक्य आहे.” त्यांनी ‘मूळ चूक’ दुरुस्त करत मातीला तिच्या मूळ स्वरूपात परत आणण्याचे आवाहन केले. ‘स्वस्थ धरा’साठी मृदा व्यवस्थापन ही आधुनिक काळाची गरज आहे आणि सार्वत्रिक आणि निहित संपत्तीचे पुनरुज्जीवन करणे आवश्यक आहे, यावर त्यांनी जोर दिला.

‘धरती का डॉक्टर’ मशीन आकर्षण केंद्र ठरली

कार्यशाळेचे प्रमुख आकर्षण पतंजलीची ऑटोमेटेड मृदा परीक्षण मशीन ‘धरती का डॉक्टर’ (डीकेडी) ठरली. आचार्य बालकृष्ण यांनी सांगितले की, हे मशीन माती संबंधित समस्या दूर करून पृथ्वीला रोगमुक्त करण्यास मदत करते. किटच्या मदतीने केवळ अर्ध्या तासात मातीतील आवश्यक पोषक तत्वे जसे की नायट्रोजन, फॉस्फरस, पोटॅशियम, पीएच, सेंद्रीय कार्बन आणि विद्युत चालकता यांचे अचूक परीक्षण करता येते. भरुवा ॲग्री सायन्सचे संचालक डॉ. के.एन. शर्मा यांनी सांगितले की, डीकेडी शेतकऱ्यांना उच्च-गुणवत्तेचे पीक उत्पादनाच्या समस्या सोडविण्यात मदत करते. यावेळी ‘स्वस्थ धरा’ आणि ‘मेडिसिनल प्लांट्स: इंटरनॅशनल जर्नल ऑफ फायटोमेडिसिन्स अँड रिलेटेड इंडस्ट्रीज’ या पुस्तकांचे प्रकाशनही झाले.

आणखी वाचा