ओझोन थरात सुधारणा: पृथ्वीचे संरक्षणात्मक ढाल पुन्हा मजबूत होत आहे

ओझोन थर: अंटार्क्टिकावरील ओझोन थरातील मोठे छिद्र आता पूर्वीपेक्षा खूपच लहान आहे. शास्त्रज्ञांच्या मते, ही कपात हे स्पष्ट संकेत आहे की ओझोनचा थर सतत सावरत आहे आणि पृथ्वीचे संरक्षण कवच हळूहळू मजबूत होत आहे. युरोपियन शास्त्रज्ञांच्या अहवालात असे दिसून आले आहे की 2025 मध्ये हे छिद्र 2019 नंतरचे सर्वात लहान असेल, जे पर्यावरणासाठी खूप सकारात्मक बातमी आहे.

ओझोन थर महत्त्वाचा का आहे?

ओझोनचा थर सूर्याच्या हानिकारक अल्ट्राव्हायोलेट किरणांपासून पृथ्वीचे संरक्षण करतो. हा थर मानव, प्राणी, पिके आणि पर्यावरणाचे अतिनील किरणांमुळे होणाऱ्या हानीपासून संरक्षण करतो. शास्त्रज्ञांच्या मते, आंतरराष्ट्रीय स्तरावर ओझोन नष्ट करणाऱ्या रसायनांवर लादण्यात आलेल्या कठोर निर्बंधांचा परिणाम आता स्पष्टपणे दिसून येत आहे. जागतिक हवामान संघटनेचा (WMO) अंदाज आहे की 2066 पर्यंत ओझोनचा थर त्याच्या मूळ 1980 च्या पातळीवर परत येऊ शकतो.

1992 नंतरचे सर्वात लहान ओझोन छिद्र

NASA आणि इतर अंतराळ संस्थांनी पुष्टी केली आहे की अंटार्क्टिकावर 2025 मध्ये तयार झालेले ओझोन छिद्र 1992 नंतरच्या पाच सर्वात लहानांपैकी एक आहे. शास्त्रज्ञांच्या मते, ओझोनच्या थरावरील दाब गेल्या काही वर्षांमध्ये अनेक कारणांमुळे वाढला होता, विशेषत: 2022 मध्ये हांगा टोंगा ज्वालामुखीचा उद्रेक, ज्यामुळे वातावरणात मोठ्या प्रमाणात पाणी सोडले गेले. नासाच्या एका शास्त्रज्ञाच्या मते, “छिद्र उशिरा तयार होत आहेत आणि लवकर अदृश्य होत आहेत, जे पुनर्प्राप्तीचे लक्षण आहे.”

कमाल आकार 21 दशलक्ष चौरस किलोमीटरवर पोहोचला

युरोपियन युनियनच्या कोपर्निकस मॉनिटरिंग सर्व्हिसने अहवाल दिला की सप्टेंबर 2025 मध्ये ओझोन छिद्राचा जास्तीत जास्त विस्तार 21 दशलक्ष चौरस किलोमीटर होता. 2023 च्या 26 दशलक्ष चौरस किलोमीटरच्या तुलनेत हे प्रमाण खूपच कमी आहे. ओझोन थरामध्ये सलग दुसऱ्या वर्षी सकारात्मक सुधारणा दिसून आली आहे.

“हे एक आश्वासक लक्षण आहे आणि हे दर्शविते की ओझोन कमी करणाऱ्या पदार्थांवरील जागतिक निर्बंध योग्य दिशेने काम करत आहेत,” कोपर्निकसचे ​​संचालक लॉरेन्स रीउले म्हणाले.

हेही वाचा: तंत्रज्ञानात भारताने एक पाऊल पुढे टाकले, डीआरडीओने फायटर जेट एस्केप सिस्टीमची यशस्वी चाचणी केली, जाणून घ्या फायदे

ओझोन थर कमी होण्याचे धोके

ओझोनचा थर कमी झाल्यामुळे जास्त अतिनील किरण पृथ्वीवर पोहोचतात, ज्यामुळे

• पीक उत्पादनावर परिणाम होतो
• त्वचेच्या कर्करोगाचा धोका वाढतो
• डोळ्यातील मोतीबिंदूची समस्या वाढू शकते
• सागरी जीवन आणि जैवविविधतेला हानी पोहोचते

लक्ष द्या

ओझोन थराची हळूहळू पुनर्प्राप्ती हे सिद्ध करते की जागतिक प्रयत्न, वैज्ञानिक संशोधन आणि आंतरराष्ट्रीय निर्बंध यांचा वास्तविक परिणाम होत आहे. येत्या काही वर्षांत हीच गती कायम राहिल्यास पृथ्वीचे संरक्षण कवच पुन्हा एकदा पूर्वीसारखे मजबूत होऊ शकते.