धनत्रयोदशीला आपण भांडी का खरेदी करतो, भगवान धन्वंतरी कोण आहेत आणि या दिवशी त्यांची पूजा का केली जाते?

सनातन धर्मात धनत्रयोदशी या सणाला विशेष महत्त्व आहे. पाच दिवस चालणाऱ्या दीपोत्सवाचा उत्सव या दिवसापासून सुरू होतो. या दिवशी घरांची विशेष स्वच्छता केली जाते आणि घरभर गंगाजल शिंपडले जाते. त्यानंतर संध्याकाळी आयुर्वेदाचे जनक आणि देवांचे वैद्य भगवान धन्वंतरी यांची दीप प्रज्वलन करून पूजा केली जाते. तसेच या दिवशी कुबरे आणि माता लक्ष्मीची पूजा करण्याचे विशेष महत्त्व आहे.

धार्मिक मान्यतेनुसार, कार्तिक कृष्णपक्ष त्रयोदशीच्या दिवशी, आयुर्वेदाचे जनक आणि देवांचे वैद्य भगवान धन्वंतरी अमृत पात्रासह प्रकट झाले. या कारणास्तव धनत्रयोदशीचा सण या दिवशी त्याच्या देखाव्याचा सण म्हणून साजरा केला जातो.

भगवान धन्वंतरी कोण आहेत?

पौराणिक मान्यतेनुसार, जेव्हा देव आणि दानवांमध्ये समुद्रमंथन सुरू झाले तेव्हा समुद्रमंथनातून 14 प्रमुख रत्नांचा जन्म झाला, ज्यामध्ये स्वतः भगवान धन्वंतरी चौदाव्या रत्नाच्या रूपात प्रकट झाले आणि त्यांच्या हातात अमृताचे भांडे धरले. भगवान धन्वंतरी हे भगवान विष्णूचे अवतार आहेत. समुद्रमंथनाच्या वेळी भगवान धन्वंतरी एका हातात आयुर्वेद शास्त्र, दुसऱ्या हातात औषधी भांडे, तिसऱ्या हातात औषधी वनस्पती आणि चौथ्या हातात शंख धारण करतात. तो देवांचा चिकित्सक आणि औषधांचा स्वामी मानला जातो. या कारणास्तव, दरवर्षी धनत्रयोदशीच्या दिवशी भगवान धन्वंतरीची पूजा केवळ धन आणि उत्तम आरोग्यासाठी केली जाते.

धनत्रयोदशीला सोने, चांदी, भांडी खरेदीचे महत्त्व

धनत्रयोदशीला सोने, चांदी, दागिने, भांडी खरेदी करण्याची परंपरा आहे. वस्तुतः समुद्र मंथनाच्या वेळी जेव्हा धन्वंतरीजी प्रकट झाले तेव्हा त्यांच्या हातात सोन्याचे भांडे होते, म्हणूनच धनत्रयोदशीला सोन्या-चांदीसह भांडी आणि इतर धातू खरेदी करण्याची परंपरा आहे. या दिवशी सोने, चांदी, पितळ आणि तांब्याची भांडी विशेषतः कलश खरेदी करणे खूप शुभ मानले जाते.